«کندر» شیره گیاهی به همین نام است که مزه‌ای گس و تلخ دارد و درمانگران طب سنتی از قدیم آن را برای درمان بسیاری بیماری‌ها مورد استفاده قرار می دادند که به سه صورت خوراکی، موضعی و بخور مصرف می‌شده است.
کندر میراث پیامبران
در روایات پزشکی اسلامی کندر گیاهی مفید و باارزش است و خواص گوناگونی دارد. در برخی روایات آمده است که کندر برگزیده انبیاء است و مریم(ع) از آن کمک می جست و هیچ دودی از دود آن زودتر به آسمان بالا نمی رود و دودش شیطان را می راند و مرض را دفع می کند، بنابراین از آن محروم نمانید. (۱)
امام رضا علیه السلام درباره اهمیت و ارزش این گیاه مفید می فرماید: : هیچ پیغمبری مبعوث نشد مگر به حرام بودن خمر سخن گفت و این که خدا هر چه می خواهد می کند و این که در میراثش کندر وجود داشت. (۲)
کندر و افزایش ضریب هوشی فرزندان
امام رضا علیه السلام هم به این گیاه مفید توجه داشته و از آن بهره می بردند. در روایتی معمر بن خلاد می گوید: حضرت رضا علیه السلام هنگامى که در خراسان بودند، وقتی نماز صبح را ادا می کردند، در سجاده خود مىنشستند تا آن گاه که آفتاب طلوع می کرد، بعد براى آن جناب یک کیسه سر بسته که در آن تعدادى مسواک قرار داشت حاضر می کردند و مسواک می نمودند. بعد از این کار کندر مىآوردند و آن را مصرف می فرمودند.(۳)
بین کارشناسان طب سنتی باوری وجود دارد که مصرف کندر توسط مادران باردار موجب افزایش هوش و ضریب هوشی جنین و کودک آینده آن‌ها می‌شود. حقیقت آن است که روایات اسلامی بر این نکته صحه می گذارد، اما طبق تحقیقات پزشکی مادران باردار باید مراقب باشند که مصرف کندر بیش از ۳ ماه موجب بیش‌فعالی کودک آن‌ها شده و این مسئله در آینده آن‌ها را با مشکل روبه‌رو می‌کند. از این رو برای افزایش میزان هوش و تقویت حافظه نوزاد خوردن یک ماه کندر کفایت می‌کند و این یک ماه باید بعد از ۴ ماهگی جنین صورت گیرد. در همین راستا است که امام رضا علیه السلام توصیه میفرمایند: به زنان حامله کندر بخورانید که اگر بچهی شکمش پسر باشد با قلبی پاک، دانا و شجاع متولد شود و اگر دختر باشد، خوش اخلاق و زیبا مىشود و نزد شوهرش نیز سعادتمند و خوشبخت می گردد. (۴)
کندر و گوارش
کندر ویژگی های دیگری هم دارد، از جمله آنکه برای دستگاه گوارش و معده مفید بوده و به هضم غذا کمک می کند. در این باره امام رضا (ع) می فرماید : زیاد کندر بخورید و آن را در دهان نگه دارید و خوب بجوید. جویدن آن براى من ، دوست داشتنى تر است . کندر بلغم را از معده مى شوید و معده را پاک سازى مى کند و عقل را قوى مى گرداند و غذا را گوارا مى سازد.(۵)
کندر و تقویت حافظه
یکی از خواصی که برای کندر نقل شده تقویت حافظه و افزایش توان یاد گیری است . در این باره امام رضا علیه السلام به نقل از حضرت علی علیه السلام می فرماید: سه چیز حافظه را زیاد می کند و بلغم را از بین می برد ، قرائت قرآن ، عسل و کندر.(۶)
در همین زمینه در کتاب فقهی منسوب به امام رضا علیه السلام به نقل از امام کاظم علیه السلام آمده است : در عسل ، درمان هر دردی است ، هر کس ناشتا یک انگشت از آن را بلیسد ، این عسل بلغم را پایان می دهد ، صفرا را فرو می نشاند ، تلخه ی سیاه ( زرداب) را مانع می شود ، ذهن را صفا می بخشد و اگر که همراه با کندر خورده شود ، حافظه را نکو می سازد.(۷)
