درباره قمرهای منظومه شمسی چه می دانید؟
در کهکشان راه شیری که محل سکونت ما است هشت سیاره وجود دارد که در اطراف هر کدام از آنها قمرهایی درمداری مشخص در حال چرخش هستند و تعداد قمرهای هر سیاره و اندازه آنها با سیارات دیگر متفاوت است.
جرم آسمانی که به دور جسم نسبتا بزرگی در مدار مشخصی در حال چرخش باشد را قمر می گویند در نتیجه این تعریف می توان گفت؛ تمامی سیارات منظومه شمسی قمر طبیعی خورشید محسوب می شوند و تمامی ماهواره هایی که ما انسان ها جهت انجام کارهای تحقیقاتی، رصدی، سنجشی، ارتباطات و تولید به مدار زمین و یا سایر سیارات پرتاب کرده ایم قمرهای مصنوعی محسوب می شوند.
قمرهای طبیعی سیارات منظومه شمسی
سیاره زهره و عطارد به دلیل قرار گرفتن در میان سیاره زمین و خورشید به سیارات داخلی معروف هستند و در اطراف آنها هیچ قمری در حال چرخش نیست.
سیاره سوم در سامانه خورشیدی ما کره زمین سیاره محل سکونت ما است که در اطراف آن تنها یک قمر در مداری بیضوی شکل در حال چرخش است که گاهی در دورترین فاصله از زمین حدود ۴۰۰ هزار کیلومتری و گاهی در نزدیکترین نقطه در فاصله ۳۶۰ هزار کیلوکتری از زمین قرار می گیرد.
قمرهای مریخ
مریخ دارای دو قمر کوچک به نام‌های فوبوس و دیموس است که فوبوس با قطر ۱۶ کیلومتر بزرگتر از قمر دیموس با قطر ۱۱ کیلومتر است و هر دوی آنها در مداری همتراز با صفحه استوایی سیاره مریخ در جهت عقربه‌های ساعت به دور سیاره سرخ منظومه شمسی در حال چرخش هستند.
قمر فوبوس ۵ هزار و ۹۰۰ کیلومتر از سیاره مریخ فاصله دارد و در مدت زمان ۷ ساعت و ۳۹ دقیقه یک دور کامل سیاره مریخ را طی می کند به طوری که پس از طلوع این قمر در مغرب ۴ ساعت و نیم دیگر در مشرق سیاره سرخ غروب می کند.
قمر دیموس از مرکز سیاره مریخ ۲۵۰ هزار کیلومتر فاصله دارد و نیازمند ۲۴ ساعت و ۳۷ دقیقه زمان برای یک دور چرخش کامل به دور سیاره سرخ است.
قمرهای مشتری
ستاره شناسان تاکنون در اطراف سیاره مشتری که به غول گازی منظومه شمسی معروف است ۱۶ قمر کشف کرده اند که ۴ قمر اول آن در سال ۱۶۱۰ توسط گالیله کشف شد با نام قمرهای گالیله ای شهرت یافت که ستاره شناسان آنها را با نام های یو، اروپا، گانیمید و کالیستو می شناسند.
قمرهای سیاره زحل
سیاره زحل که به ارباب حلقه های منظومه شمسی معروف است تاکنون که توسط دانشمندان مورد بررسی قرار گرفته مشخص شده که این سیاره ۲۰ قمر دارد که قمر میماس در فاصله ۱۸۸ هزار کیلومتر از این سیاره نزدیکترین قمر آن محسوب می شود و دورترین قمر زحل فوب نام دارد که در فاصله ای بیش از ۱۶ میلیون کیلومتری از این سیاره قرار گرفته است.
زمان مورد نیاز برای یک دور کامل چرخیدن به دور سیاره زحل از ۲۳ ساعت برای میماس تا ۵۵۰ روز برای فوب طول می کشد و تمامی سیارت به جز فوت در جهت چرخش عقربه های ساعت به دور زحل در حال چرخش هستند.
قمرهای زحل در رده قمرهای کوچک قرار می گیرند به طوری که قطر کوچکترین قمر این سیاره (هبپرون) حدود ۴۸۰ کیلومتر و بزرگترین قمر آن که تیتان نام دارد حدود ۴ هزار و ۲۰۰ کیلومتر است و سرعت حرکت آن به دلیل جرم بالا و دمای آن به علت فاصله زیادش با خورشید کم است. محققان بر این باورند که در اطراف قمر تیتان جوی قابل توجه وجود دارد و مطالعات جدیدی که اخیرا گروهی از دانشمندان انجام داده اند خبر از وجود اتان که یکی از چند مولکول لازم برای تشکیل حیات است می دهد.
حلقه‌های زحل قمر آن محسوب می شود
در اطراف سیاره گازی زحل چهار حلقه جامد که با حروف A ،B ،C و Dمشخص شده اند وجود دارد که نور و روشنایی هرکدام از آنها با دیگری متفاوت است و حلقه میانی یا حلقه B نسبت به سه حلقه دیگر بسیار پر نورتر است.
ستاره شناسان و منجمان این حلقه ها را جز قمرهای سیاره زحل محسوب می کنند زیرا آنها نیز همانند قمرهای سایر سیارات منظومه در مدار مشخصی به دور سیاره خود در حال چرخش هستند.
قمرهای اورانوس
سیاره اورانوس هفتمین سیاره سامانه خورشیدی دارای پنج قمر با نام های میراندا، آریل، اومبریل، تیتانیا و ابرون است که تمامی آنها در مداری موازی با صفحه استوایی سیاره در حال چرخش هستند و زاویه ای قایم بر مدار سیاره اورانوس را ایجاد می کنند و اندازه قمر های آن تقریبا از ۲۴۰ کیلومتر تا هزار کیلومتر است و نزدیکترین قمر این سیاره در ۱۲۰ هزار کیلومتری و دورترین آنها در ۵۸۰ هزار کیلومتری از سیاره اورانوس جای گرفته است.
قمرهای نپتون
در پی بررسی هایی که در اطراف سیاره نپتون انجام شده تا کنون دو قمر کشف شده که نام اولین قمر آن تریتون است این قمر تنها قمر نزدیک به سیاره نپتون است که برخلاف جهت عقربه های ساعت (حرکت رجعی یا معکوس) به دور آن در حال چرخش است.
تریتون در فاصله ۳۵۴ هزار کیلومتری سیاره نپتون قرار دارد که این فاصله تقریبا با فاصله ماه از زمین برابر است این قمر قطری حدود ۳ هزار و ۵۰۰ کیلومتر و جرمی برابر با یک پانزدهم جرم زمین را دارد که هر پنج روز و بیست ساعت یکبار مدار مشخص خود به دور سیاره نپتون را طی می کند.
نریید نام قمر دوم سیاره نپتون است که با دوره تناوب نجومی ۳۶۰ روز صورت مستقیم در مدار خود به دور سیاره نپتون می چرخد؛ این قمر به اندازه ای کم فروغ است که با تلسکوپ های بزرگ هم قابل رویت نیست و در مداری بسیار دور تر از سیاره نپتون در حال چرخش است به طوری که در فاصله یک میلیون و ۱۷۵ هزار کیلومتر در نزدیکترین فاصله به نپتون است.
