معماری تزیینی معاصر یک رویکرد معماری است که در قرن بیستم شکل گرفته است و به طور گسترده ای در ساختمان های مدرن استفاده می شود. این رویکرد بر تزیینات و جزئیات ساختمان تاکید دارد و به طور کلی از طراحی های ساده و خطوط تمیز استفاده می کند.
در معماری تزیینی معاصر، استفاده از مصالح مدرن و فناوری های نوین بسیار مهم است. از جمله این مصالح می توان به فلزات، شیشه و بتن اشاره کرد. همچنین، استفاده از رنگ های ساده و تمیز نیز یکی از ویژگی های این رویکرد است.
در معماری تزیینی معاصر، تمرکز بر فضا و نور نیز بسیار مهم است. استفاده از پنجره های بزرگ و شیشه ای برای بهره برداری از نور طبیعی و ایجاد احساس اتصال با محیط خارجی، یکی از ویژگی های این رویکرد است. همچنین، استفاده از رنگ های روشن و تابش نور در داخل ساختمان نیز برای ایجاد فضاهای باز و متناسب با نیازهای معاصر بسیار مهم است.
در معماری تزیینی معاصر، همچنین توجه به جزئیات و طرح های منحصر به فرد نیز بسیار مهم است. استفاده از فرم ها و الگوهای هندسی، خطوط تمیز و ساده، و طراحی های خلاقانه و نوآورانه، به طراحان این رویکرد امکان می دهد تا ساختمان های بسیار جذاب و منحصر به فرد ایجاد کنند.
به طور کلی، معماری تزیینی معاصر یک رویکرد مدرن و خلاقانه به معماری است که با استفاده از تزئینات ساده، فضاهای باز و نور طبیعی، و طراحی های منحصر به فرد، ساختمان هایی با ظاهری مدرن و جذاب ایجاد می کند.
معماری تزیینی معاصر در ایران
معماری تزیینی معاصر در ایران نیز تأثیرات قابل توجهی دارد. این رویکرد معماری در ایران بیشتر در دهه ۱۹۶۰ شکل گرفت و در دهه ۱۹۷۰ به اوج خود رسید. در این دوره، معماران ایرانی برای ارائه یک معماری مدرن و همچنین حفظ عناصر سنتی و فرهنگی ایران، از تزئینات مدرن و الهام از معماری سنتی استفاده کردند.
در معماری تزیینی معاصر ایران، استفاده از رنگ های زنده و شاد، الگوهای هندسی و تزئینات مدرن به همراه استفاده از عناصر سنتی و محلی مشخص است. برخی از نمونه های برجسته این رویکرد معماری در ایران عبارتند از: مسجد شیخ لطف الله در اصفهان که با استفاده از الگوهای هندسی و تزئینات مدرن طراحی شده است، برج آزادی در تهران که با استفاده از رنگ های زنده و شاد و الگوهای هندسی طراحی شده است، و موزه هنرهای معاصر تهران که با استفاده از تزئینات مدرن و الهام از عناصر سنتی ایران طراحی شده است.
معماری تزیینی معاصر در ایران نشان دهنده تلاش معماران برای ایجاد یک معماری مدرن و همچنین حفظ و نگهداری از عناصر فرهنگی و سنتی ایران است. این رویکرد معماری با ادغام عناصر سنتی و مدرن، ساختمان هایی با ظاهری منحصر به فرد و جذاب ایجاد می کند که همچنان به تاریخ و فرهنگ ایران ارج نهاده شده است.
اصل تزیین در معماری
ﺗﺰﻳﻴﻨﺎت در ﻣﻌﻤﺎری اﻳﺮاﻧﯽ از ﭼﻨﺪﻳﻦ اﺻﻞ ﺑﻨﻴﺎدی ﭘﻴﺮوی ﮐﺮده اﺳﺖ، مهمترین اﺻﻞ تزیینات ﺑﯽزﻣﺎﻧﯽ و ﺑﯽﻣﮑﺎﻧﯽ ﻧﻘﻮش اﺳﺖ و به این معنی است که ﻣﻌﻨﺎی به کار رفته در ﻧﻘﻮش در ﺗﺰﻳﻴﻨﺎت معماری ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ دوره، زﻣﺎن، ﻣﮑﺎن ﻳﺎ ﻫﻨﺮ ﺧﺎﺻﯽ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ. ﻫﻤﺎن ﻧﻘﺸﯽ ﮐﻪ در اﺻﻔﻬﺎن دوره‌ی ﺳﻠﺠﻮﻗﯽ به کار رفته است، ﻫﻢ در ﻣﻌﻤﺎری و ﻫﻢ در
ﺳﺎﻳﺮ ﻫﻨﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ. هنر معماری ﺧﺮاﺳﺎن در ﺗﺰﻳﻴﻦ، ﭼﻪ روی اﺷﻴﺎ و ﭼﻪ روی ﺑﻨﺎ، ﻫﺮ ﻧﻘﺸﯽ، ﺟﺰیی از ﻳﮏ اﻟﮕﻮی ﮐﻠﯽ را ایجاد کرده است. تزیینات بعد از اسلام در ایران دارای قایده و نظم خاصی است که نقش‌ها و طرح‌ها از جهت استخوان‌بندی شکل و چارچوب طرح کاملا مشخص است.
هنر تزیین در معماری ایرانی مبتنی شناخت الگوها و رمزها است و طبیعت‌گرایی در هنر معماری اسلامی بسیار حایز اهمیت بوده است.
به گونه‌ای که تزینات باید از هنر الهی تقلید کند به نحوی که عملکرد روح الهی باید سرمشق هنرمند باشد نه تکرار عینی طبیعت. مصالح مورد استفاده در تزیینات در معماری ایرانی از ﺗﺮﮐﻴﺐ مواد ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻨﮓ، آﺟﺮ، ﮔﭻ در ﺑﺎﻓﺖ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻮده است.
انواع تزیینات در معماری
معماری ایران با توجه به شکل خاص آن زمینه‌ی شکل‌گیری بسیاری از هنرها را ﻓﺮاﻫﻢ کرده است. ﻫﺮ ﮐﺪام از این هنرها به گونه‌ای در معماری ایران و سبک خاص خود شکوفا شدند و در آن دوره از تاریخ شناخته می‌شوند و هر یک از آن‌ها با اهداف خاص در معماری ایجاد شدند.
در معماری ایرانی ما صرف تزیین را به تنهایی نمی‌توان پیدا کرد و هر یک برای هدفی خاص اجرا و تعیین شدند و عوامل تزیینی در معماری برای هدفی خاص و با حکمتی متعالی اجرا و ادامه پیدا کرده است. ﻧﻘﺶ ﻋﻨﺎﺻﺮ تزیینی در ﻣﻌﻤﺎری اﻳﺮاﻧﯽ ﻳﮏ ﻧﻘﺶ ﻣﺤﻮری و ﻳﮑﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻋﻤﺪه‌ی وﺣﺪت اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﻨﺮﻫﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
تزیینات در معماری چه از نوع سازه‌ای چه از نوع تزیینی صرف در معماری از انواع محتلفی تشکیل شده است که هنرمندان و معماران ایرانی در اوج خلاقیت در روش‌های مختلف به کار کشیدند و نبوغ خاصی را در معماری ایجاد کردند. از انواع تزیینات در معماری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.
خوش نویسی
خوشنویسی بارزترین هنر اسلامی است. خوشنویسی را می‌توان شاخص‌ترین هنر اسلامی دانست که بسیار در نوشتن قرآن به کار رفته است و آن را می‌توان زبان هنری مشترک میان تمامی مسلمانان تلقی کرد که تقریبا در تمامی بناهای تاریخی به صورت کتیبه، کاشی و… به کار رفته است.
آب نما
آب از دیرباز میان انسان‌ها نشان پاکی و مقدسات بوده است که بسیار در معماری ایرانی به کار رفته است. در اسلام آب نیز برای انعکاس صورت آسمان که تجلی‌گاه خدا است در فضای داخلی معماری به کار رفته است. جایگاه آب در معماری باعث ساخت فواره‌ها، حوض‌ها، معابد و… شده است.
شیشه رنگی
نور و رنگ دو عنصر اصلی در طراحی معماری ایرانی هستند. معماران در گذشته به این امر واقف بودند و به نحوی شایسته از آن‌ها در بناهای تاریخی استفاده کردند. شاهکارهای معماری به‌جا مانده از دوران کهن، همه مهر تاییدی بر این امر است.
نور
نور جوهره‌ی وجودی معنویت و نمادی از عقل الهی است. این نور در پنجره‌ها در معماری تجلی می‌یابد. بنابراین نور محور اصلی زندگی انسانی در زیبایی معماری است و باعث ایجاد تناسبات و زیبایی داخلی در مساجد، خانه‌ها و… شده است. نور به تزیینات معماری کیفیتی زنده می‌دهد. کیفیتی که موجب می‌شود محراب در داخل مسجد فضایی ملکوتی داشته باشد و این نوع زیبایی از جنس ناملموس است.
عناصر اسلیمی
نقوش اسلیمی نقشی است که شامل خطوط پیچیده، منحنی و قوس دَورانی مختلف که حاصل انتزاعی کردن نقش‌مایه‌ی گیاهی و جانوری است. با توجه به این‌که اسلام شمایل‌نگاری را ممنوع کرده بود، هنرمند به سمت نقوش اسلیمی متمایل می‌شود. نقوش اسلیمی را گاه به عنوان نقش‌مایه‌ی اصلی در تزیینات داخلی گنبدها به کار برده‌اند و گاه در فضای داخلی گنبد که یادآور کره‌ی سماوی است.
کاشی کاری
گچ بری
آجر کاری
سنگ تراشی
آینه کاری
